Badiiylik Va Hayotıy Haqiqat

• Yayın Hakkında
• Özellikler
• Yorumlar
• İlave Dosyalar
• Satış/Tedarik

Kapat

---

  NASIROV AZIMIDIN
  BADIIYLIK VA HAYOTIY HAQIQAT
  (Yulduzli tunlar va Ona lochin vidosi
  romanlari misolida)
  İstanbul, 2019
  
  Nasirov Aizmidin Normamatovich. Badiiylik va hayotiy haqiqat
  (Yulduzli tunlar va Ona lochin vidosi romanlari misolida).
  Monografiya. - 134 bet.
  
  Monografiyada o„zbek adabiyotining iste‟dodli adiblaridan biri
  Pirimqul Qodirovning Yulduzli tunlar, Ona lochin vidosi
  romanlaridagi tarixiy haqiqatning badiiy talqinga aylanish jarayoni,
  tarixiy shaxs siymosining yaratilishi, tarixiy romanda badiiy zamon va
  makon (xronotop) tasviri kabi muammolar tahlil etilgan. Ijtimoiy
  muhitning badiiy xarakterga ta‟siri, ijodkor tomonidan badiiyat
  mezonlari asosida obraz yaratish mahorati haqida mulohazalar qayd
  etilgan. Romanda tarixiy shaxs siymosi, ya‟ni Bobur va Shayboniyxon
  obrazlarining «Yulduzli tunlar» romanidagi talqini xususida so„z
  yuritilgan. Romanning poetik xususiyatlari tadqiq qilingan.
  Shuningdek, temuriy malikalardan biri bo„lgan Gavarshod begim
  obrazining badiiy adabiyotdagi talqini bir qator asarlar misolida qiyosiy
  tahlil etiladi. Mustaqillik yillarida yaratilga Ona lochin vidosi
  romanida tarix haqiqatiga monand tarzda Gavharshod begim obrazi
  yaratilganligiga alohida e‟tibor qaratilgan.
  Monografiya oliy o„quv yurtilarining 5220100 - filologiya va
  tillarni o„qitish (o„zbek tili) yo„nalishidagi bakalavr va 5A120101 -
  Adabiyotshunoslik (tillar va tadqiqot yo„nalishlari bo„yicha)
  yo„nalishida tahsil olayotgan talabalarga mo„ljallangan. Shuningdek
  Turkiyening Firat universiteti Turk tili va adabiyoti, Qardosh turk
  lahjalari fakultetlarining talabalariga O„zbek adabiyoti fanidan
  ma‟ruza va amaliy mashg„ulotlarni o„tishda unumli foydalanilgan.
  Mas‟ul muharrir: Hotam UMUROV
  O„zbekiston, filologiya fanlari doktori, professor,
  
  Taqrizchilar: Ahmet BURAN
  Turkiye, Firat universiteti professori,
  filologiya fanlari doktori,
  
  Ercan ALKAYA
  Turkiye, Firat universiteti professori,
  filologiya fanlari doktori
  
  ******
  
  SO„Z BOSHI
  Asrlar davomida shakllangan milliy qadriyatlarimiz, urfodatlarimiz
  
  bir-biriga hamohang bo‗lgan xalqning yillar davomida
  ma'lum bir ijtimoiy-siyosiy voqelik tufayli uzoqlash holati ko‗zga
  tashlandi. Ammo O‗zbekistonning Istiqlolga erishishi, o‗zining buk
  davlatchilik tarixini bir asrdan ortiqroq davr o‗tgandan so‗ng qayta
  tiklashi Turkeyi Jumhuriyatini, uning xalqini cheksiz quvonchiga asos
  bo‗lgan edi. Shunday bo‗lsa-da, keying uch yil davomida, barcha
  sohalarda bo‗lgani kabi O‗zbekistondagi ta'lim sohasidagi islohatlar
  o‗zbek davlatining, qolaversa, xalqining tqraqqiyot tamoyillarini
  rivojlangan davlatlar qatoridan o‗rin olish imkonini juda ham
  kengaytirdi. Ta'lim jarayonidagi islohatlarning mahsuli sifatida etuk
  mutaxasislar almashish, yillar davomida orttirilgan tajribalarni
  almashish va bugungi zamonaviy ta'lim jarayonidagi o‗zgarishlarni
  o‗rganish esa har ikki xalqning yanada taraqqiyotidan dalolatdir.
  Turkiy xalqlar madaniyati tarixida Ysuf Xos Hojibning
  ―Qutadg‗u bilig‖, Mahmud Qoshg‗ariyning ―Devonu lug‗atit turk‖,
  Ahmad Yuknakiyning ―Hibbatul haqoyiq‖ asarlarining ikki xalq
  tomonidan o‗rganilishi yoki temuriylar sivilisatsiysining etuk vakillari
  hisoblangan Mirzo Ulug‗bek, Gavharshod begim, Husayn Bayqaro,
  Mir Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur kabi o‗z davrining
  buyuk siymolarining tarixini, murakkab hayotini tarixiy voqealar
  zamirida o‗rganishi ham bejiz emas. Ular yratgan, bizgacha etib
  kelgan ma'naviy merosdan oziqlandi va oziqlanmoqda.
  Shu nuqtaiy nazardan, Samarqand davlat universitetining
  professori, filologiy fanlari doktori Azimidin Nasirov tomonidan
  yaratilgan bu monografiyada dunyo xalqlaqri tarixida juda ulkan
  ma'naviy meros qoldirgan, buyuk iste'dod sohiblari Mirzo Ulug‗bek,
  Zahiriddin Muhammad Boburning XX asrda yaratilgan o‗zek
  romanlaridagi badiiy obrazini bir qator tarixiy manbalar asosida
  qiyosiy o‗rganishi bizda juda katta ta'surot qoldirdi. Mirzo
  Ulug‗bekning bolidaiy muhtaramasi Gavharshod begimning nurli
  siymosini, turli janrlardagi asarlarda talqin etilishiga judda kata e'tibor
  12 / NASIROV AZIMIDIN
  
  beradi va ma'lum ma'noda uning haqiqqiy obrazi Primqul
  Qodirovning ―Ona lochin vodosi‖ romanida yaratilganligiga o‗z
  e'tiborini qaratadi. Asar sujetidan o‗rin olgan ―Ona lochin‖
  hikoyatidagi Ona Burgutning fojialariga qiyosiy tahlil qilingan
  o‗rinlari kitoxon qalbini larzaga solidi. Ana shunday murakkab
  sharoitda ham insoniy fazilatlarini saqlab qolishi Gavharshod
  begimning etuk va oqila temuriy malika ekanligi asoslangan.
  Pirimqul Qodirovning ―Yulduzli tunlar‖ romanida esa iste'dodli
  ijodkor, shoh va shoir Zahiriddin Muhammad Bobur badiiy obrazi
  talqiniga diqqatini qaratadi. Buyuk bir siymoning qalbida, jismida
  shohlik va shoirlik mujassam bo‗lib, nafaqat, turkiy xalqlaqr tarixida
  balki, jahon sivilizatsiyasida ham o‗ziga xos o‗rni mavdudligini
  alohida ta'kidlaydi. Muallif faqat badiiy asardagi obraz talqini bilan
  cheklanib qolmasdan, balki Zahiriddin Muhammad Boburning
  me'muar (esdaliklar) asari bilan bir qatorda, hid xalqining faxri
  bo‗lgan Javohirlal Nuruning ―Hidiston tarixi‖, ingiliz tarixchisi
  Uilyam Eriskinning ―Bobur Hidistonda‖ kabi nodir asarlardagi
  haqqoniy qarashlar, fikrlarga ham ijodiy yondoshadi va munosabat
  bildiradi. Ayniqsa, Hasanxoja Nisoriyning ―Muzakkiri ahbob‖, Hafiz
  Tanish Buxoriyning ―Sharafnomaiy Shohiy‖ kabi tarixiy
  manbalardagi tarixiy faktlarga ijodkor, romannavis Pirimqul
  Qodirovning qay tarzda ijodiy yondoshganligini, adabiy-tanqidiy
  qarashlarga asoslangan holda tahlil qiladi. Romandagi shoh va shoir
  Zahiriddin Muhammad Bobur istiroblarini, dramatik holatlarini, tarix
  sahnasidagi g‗olibu mag‗lubliklarini shoir she'riyati misolida ham
  qiyosiy o‗rganadiki, bu esa Bobur shohdagi buyuk insoniy fazilatning
  yuksak darajada bo‗lganligini isbotlaydi.
  Xullas, monografiyadan o‗rin olgan tahlillar orqali buyuk insoniy
  fazilat egasi bo‗lgan shaxslar faoliyatini o‗rganishda, bu haqida
  hayotiy xulosalar chiqarishga imkoniyat yaratadi. Pirimqul
  Qodirovning badiiy obraz yaratishdagi mahorati ko‗rsatilgan. Bunday
  tushunchalar va tahlillar bugungi kitobxonni tarixga, buyuk
  siymolarga bo‗lgan muhabbatini yuksalishiga asos bo‗ladi.
  Ahmet BURAN,
  Ercan ALKAYA
  Turkiye, Firat universiteti professorlari,
  filologiya fanlari doktorlari